Warunki przyłączenia do sieci

Czym są? Jaki mają charakter?

W biuletynach URE zwracano uwagę, że w nowelizacji Prawa energetycznego z 2011r. sam ustawodawca podał, że warunki przyłączenia stanowią warunkowe zobowiązanie przedsiębiorstwa energetycznego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. W powstałym po tym orzecznictwie sądowym podawano, że strony akceptują właśnie swoimi oświadczeniami woli warunki przyłączenia oraz projekt umowy o przyłączenie. Pojęcie oświadczenia woli jest jednym z podstawowych z zakresu prawa cywilnego. Jednak zwrócono też uwagę, że historycznie przed nowelizacją, przepisy nie określały charakteru prawnego warunków przyłączenia. Co więcej Sąd Najwyższy warunki przyłączenia postrzegał jako niebędące źródłem cywilnoprawnego obowiązku zawarcia umowy, a przez to niekreujące po stronie podmiotu, który takie warunki otrzymał, wierzytelności względem przedsiębiorstwa sieciowego. Koncepcja cywilnoprawna warunków przyłączenia została odrzucona. Sprowadzono je tylko do roli technicznej informacji, lecz po omawianej zmianie prawa skłaniano się już do tego, że są zobowiązaniem zawarcia umowy.

Czy coś się zmieniło? W literaturze podawano, że rola albo charakter warunków zmienił się ponieważ ustawodawca wcześniej tę ‚informację techniczną’ regulował w przepisach rozporządzenia. Obecnie zagościły już w ustawie – czyli w akcie prawnym wyższego rzędu. Powstała więc koncepcja, że warunki przyłączenia stanowią ofertę zawarcia umowy o przyłączenie. Zwrócono jednak uwagę, że ich istotę de facto reguluje (obowiązujący do dziś) art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego określający kiedy warunki przyłączenia muszą być wydane. To jest gdy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia i gdy dany podmiot uzyska takie warunki to po jego stronie powstaje roszczenie o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci. Nie jest to jednak oferta ponieważ nie obejmuje wszystkich elementów umowy. Czyli wydanie warunków przyłączenie tworzy roszczenie o zawarcie umowy, ale nie jest to oferta. Czy to jakaś różnica? Przyjęcie oferty skutkuje zawarcie umowy. Powstanie roszczenia to prawo domagania się zawarcia umowy. W drugim przypadku w świetle prawa nie ma jeszcze umowy – kontraktu. Gdyby uznać jest za ofertę jej skutki były szersze.

Próbowano więc lansować tezę, że skoro warunki przyłączenia nie są ofertą to stanowią bezwarunkowe zobowiązanie do zawarcia umowy. Też sostała ona odrzucona ze względu na charakter sieci, który zmienia się z upływem czasu. Warunki przyłączenia ocenia się wedle jej stanu aktualnego oraz przyszłego. Jeśli więc stan sieci zmienia się, to nie można warunków przyłączenia poczytywać za bezwarunkowe; trzeba przy tym uwzględniać dynamiczny stan sieci. Gdy zmieni się on na tyle, że takie (jak określone w warunkach) albo żadne przyłączenie nie jest możliwie, to obowiązek zwarcia umowy nie może być bezwarunkowy. Warunkuje go bowiem stan sieci.

 Finalnie więc zwyciężyła koncepcja, że warunki przyłączenia to warunkowe roszczenie o zawarcie umowy – o ile stan sieci na to pozwala. To warunkowe zobowiązanie przedsiębiorstwa sieciowego do złożenia oświadczenia woli o zawarciu umowy (w okresie ważności warunków).

Warunki przyłączenia nie są więc tylko tym, co określają wprost przepisy Prawa energetycznego (zobowiązanie). Stanowią po pierwsze dokument o charakterze informacyjnym (wskazując na parametry przyłączenia), po drugie są jedną z czynności przewidzianych w procesie zawierania umowy o przyłączenie do sieci, po trzecie są potwierdzeniem istnienia technicznych warunków przyłączenia do sieci oraz spełniania przez wnioskodawcę warunków przyłączenia do sieci, a po czwarte pociągają za sobą obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci w okresie ich ważności pod warunkiem, iż przyłączenie takie nastąpi w niezmienionych warunkach sieciowych.

Takie przyjęcie charakteru prawnego warunków przyłączenia jest niekorzystne dla inwestorów, bo jest nieścisłe i pozwala na nadużycia. Przedsiębiorstwa sieciowe to monopole i do ich uznania pozostawiono to czy stan sieci pozwala na przyłączenie, a także to czy zdecydują się zawrzeć umowę o przyłączenie, która jeszcze po wydaniu warunków przyłączenia prawnie nie została zawarta (inaczej byłoby gdyby warunki przyłączenia były ofertą). A fakt, że to tylko informacja techniczne zupełnie degraduje ich moc prawną i naraża inwestorów na toczenie bojów o wykonanie uzyskanych warunków przyłączenia.